Yuri van Gelder is weggestuurd van de Olympische Spelen, omdat hij tegen de regels in ’s nachts het olympisch dorp heeft verlaten. De misstap kan behoorlijke financiële consequenties hebben voor de turner.

Dertien jaar streefde ringenspecialist Yuri van Gelder ernaar om te schitteren op het olympisch podium.

In 2004 liep hij de Zomerspelen in Athene mis, nadat hij geen wildcard kreeg. Vier jaar later was hij er niet bij in Beijing, omdat zijn tweede plek op het WK een jaar eerder niet genoeg was voor een olympisch ticket – alleen een overwinning volstond. Door zijn dopingschorsing wegens cocaïnegebruik miste hij in 2012 de Spelen in Londen.

Van Gelder bleef knokken. En met succes: hij plaatste zich voor de Spelen in Rio de Janeiro en wist zich zaterdag te plaatsen voor de finale. Eindelijk zou Van Gelder, ’s werelds beste aan de ringen in 2005, te zien zijn op de Olympische Spelen.

Per direct naar huis

Maar die olympische droom is nu hard uiteen gespat, zoals Van Gelder het zelf verwoordt op zijn website. De 33-jarige turner is door het Nederlandse team per direct naar huis gestuurd. Weg toestelfinale.

In de nacht van zaterdag op zondag heeft Van Gelder, nadat hij zich had geplaatst voor de ringenfinale, het olympisch dorp verlaten. Hij keerde pas in de vroege uurtjes terug en gaf toe dat hij alcohol had gedronken.

Gedrag ontoelaatbaar

"Ik vind het vreselijk voor Yuri, maar dit gedrag is ontoelaatbaar", zegt chef de mission Maurits Hendriks van het Nederlands team in een persbericht. "Onze sporters hebben een voorbeeldrol en daar past dit gedrag absoluut niet bij. We hebben Yuri erop aangesproken en hij heeft toegegeven dat hij die ochtend pas is teruggekeerd in het dorp. Yuri heeft ons geen andere keuze gelaten."

Ook technisch directeur Hans Gootjes van de turnbond vindt dat dit gedrag niet te tolereren is. "De afspraken in het algemeen en de verwachting ten aanzien van sporters die nog in competitie zijn in het bijzonder, zijn glashelder. Vooral als het gaat over het respecteren van onze kernwaarden", aldus Gootjes. "Ook met het oog op het handhaven van een optimaal prestatieklimaat hebben we deze maatregel in overleg met TeamNL getroffen."

Afspraken en gedragsregels, waar doelen Hendriks en Gootjes precies op?

Overeenkomst

Voorafgaand aan de Spelen is elke Nederlandse olympiër verplicht een overeenkomst met sportkoepel NOC*NSF te tekenen. Daarin zijn zaken geregeld als portretrecht, verzekeringen, de medaillebonus en de kleding. Maar er staan ook passages in over hoe sporters zich dienen te gedragen.

"De Topsporter spant zich zoveel als mogelijk in om maximale sportieve prestaties te leveren zowel ter voorbereiding op als tijdens de Olympische Spelen en geeft daartoe volledig en toegewijd en met een optimale sportieve inzet uitvoering aan", staat in artikel 6.3.

Alcoholgebruik is niet expliciet verboden, maar de sporter moet zich wel gedragen "op een zodanige wijze als van een goed lid van TeamNL verwacht mag worden, zowel tijdens de sportbeoefening als daarbuiten" (artikel 6.4). Bovendien moet de sporter tot het moment van de terugreis naar Nederland verblijven in het olympisch dorp (artikel 15.4).

Uitsluiting van deelname

Komt een atleet de overeenkomst niet na, dan kan NOC*NSF de sporter uitsluiten van deelname aan de Olympische Spelen. Dat is in het geval van Van Gelder gebeurd.

De leiding van de Nederlandse turnploeg en het olympisch team is na het nachtelijke uitstapje van Van Gelder tot de conclusie gekomen dat de turner de geldende normen en waarden "op grove wijze" heeft overschreden.

Einde A-status?

De grote vraag is wat dit voorval betekent voor de sportcarrière van Van Gelder. De topturner uit Waalwijk heeft de afgelopen jaren de A-status van NOC*NSF gekregen, waardoor hij in aanmerking komt voor een heel pakket aan voorzieningen. Daarbij gaat het onder meer om een onkostenvergoeding, een auto en een arbeidsongeschiktheidsverzekering. En last but not least: een stipendium, een soort beurs die tussen het minimumloon en modaal loon in zit.

Sinds Van Gelder in 2009 is ontslagen bij Defensie vanwege zijn drugsgebruik leeft hij van de bijdrage die hij ontvangt van NOC*NSF. Voor 2016 gaat het om een bruto bedrag van 2.305 euro per maand. Maar de sportkoepel zou Van Gelder door dit voorval de A-status kunnen ontnemen, en dus ook zijn stipendium. Dat kan in het geval van bijzondere omstandigheden (artikel 19).

"De Topsporter gedraagt zich in strijd met algemeen maatschappelijke normen en waarden en/of hetgeen van een Topsporter met een Status mag worden verwacht, zowel tijdens de sportbeoefening als daarbuiten", aldus het Statusreglement. En ook: "de Topsporter gedraagt zich op een wijze waardoor NOC*NSF en/of de betrokken Bond in diskrediet worden gebracht."

WW-uitkering

NOC*NSF lijkt op het eerste gezicht voldoende grond te hebben om de A-status van Van Gelder in te trekken. Het kan ook zijn dat de turner ervoor kiest om zijn carrière te beëindigen, wat uiteindelijk tot hetzelfde resultaat leidt.

Topsporters die het stipendium verliezen door de beëindiging van hun carrière kunnen een WW-uitkering bij het UWV aanvragen. De uitkeringsinstantie heeft zelfs een speciaal servicepunt om oud-atleten te helpen bij het opstarten van hun maatschappelijke loopbaan. Ook komt er in de nabije toekomst een overbruggingsregeling die atleten financieel moet ondersteunen bij het maken van de overstap.

Of Van Gelder in de WW terechtkomt, is voorlopig nog niet te zeggen. Hij is inmiddels thuis in zijn huis in Den Bosch, maar wil de gebeurtenissen eerst in besloten kring verwerken en komt later met een verklaring. Wanneer dat gaat gebeuren, is nog onduidelijk.